Ο Δεκέμβρης είναι, εκ προοιμίου, ο μήνας των εορτών και ένα καλό ουίσκι αποτελεί πάντοτε μια καλή ιδέα για δώρο. Μην σταθείτε όμως μόνο στην ετικέτα, αλλά -κυρίως- στον άνθρωπο για τον οποίο προορίζεται.
φωτογραφίες: Βαγγέλης Πατσιαλός
Η λέξη whisky προέρχεται από το “uisqe beatha” που σημαίνει “νερό της ζωής“. Το ουίσκι είναι μέρος της κουλτούρας και της ζωής των Σκοτσέζων και των Ιρλανδών. Και οι δυο εθνικότητες ισχυρίζονται ότι το ποτό αυτό είναι δική τους επινόηση. Και στις δυο χώρες το ουίσκι χρησιμοποιήθηκε (από τον 12ο αιώνα) ως συντηρητικό για τα φάρμακα των μοναχών και έπειτα των φαρμακοποιών.
Ως καταναλωτές σήμερα, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια εκτυφλωτική γκάμα από διαφορετικά brands και ετικέτες, γεγονός που οφείλεται στην πρώτη ύλη (είδος σιτηρών), στην πηγή και την απαλότητα του νερού, στο είδος απόσταξης, στον τρόπο και χρόνο παλαίωσης και αρκετούς άλλους παράγοντες. Φυσικά, όπως σε όλα τα αποστάγματα, έτσι και στο ουίσκι η γεωγραφία μας μαθαίνει πολλά πράγματα. Άλλο το ύφος των Σκοτσέζικων ουίσκι από την Ορεινή Σκωτία (Highlands), την Πεδινή (Lowlands), την περιοχή Campbeltown και τα Νησιά (Islay). Παραδοσιακά, η Σκωτία παράγει κριθάρι, αλλά τα κοινά ανάμεικτα Scotch προέρχονται από τη ζύμωση πολτού κριθαριού και άλλων σιτηρών (grains). Έτσι, από τη Σκωτία συναντάμε ουίσκι νεαρά ή παλαιωμένα, από 100% βυνοποιημένο κριθάρι και από ένα μόνο αποστακτήριο (Single malt whisky) ή επιλεκτικά χαρμάνια (blends) από συνδυασμό malt και grain που συνήθως προέρχονται από διαφορετικά αποστακτήρια (Blended Scotch whisky). Μόνο το ένα δέκατο από τα malt που αποστάζονται στην Σκοτία εμφιαλώνονται και κυκλοφορούν στην αγορά ως malt ουίσκι. Τα υπόλοιπα οδηγούνται στις γνωστές ποτοποιίες που τις χρησιμοποιούν στα χαρμάνια τους.
Στην δε Ιρλανδία τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά, καθώς οι ποτοποιίες συνηθίζουν να παράγουν όλα τα απαραίτητα συστατικά μόνες τους, χωρίς να αγοράζουν από άλλους παραγωγούς, προσπαθώντας να ελέγχουν το αποτέλεσμα από τη γέννησή του. Το αποτέλεσμα είναι ότι εμείς, ως λάτρεις του ουίσκι, έχουμε τη χαρά να μπορούμε πράγματι να γευτούμε διαφορετικά ποτά, από όποια από τις δυο χώρες και αν προέρχονται.
Αδίκως το ουίσκι έχει ταυτιστεί με ένα “σκληρό” ποτό για “κλασσικούς πότες” ή ως απόσταγμα βάσης (base spirit) για cola mixers, ειδικά όταν ανήκει στην κατηγορία των “low budget”. Όπως και με το κρασί, το άρωμα (η μύτη) σε ένα ουίσκι είναι πιο πολύπλοκη από τη γεύση. Το να έχει κανείς την ικανότητα να αντιλαμβάνεται αυτήν την αρωματικά πολυπλοκότητα είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις όχι μόνο σε ότι αφορά στο ουίσκι, αλλά στη γαστρονομία γενικότερα. Και στη ζωή.
Τα τελευταία χρόνια, δοκιμάζοντας όλο και περισσότερα αποστάγματα (με σκοπό την ενσωμάτωσή τους και σε κοκτέιλ), προσπαθώ να εμπλουτίσω την αρωματική βάση δεδομένων μου με λέξεις που ανέκαθεν, μεν, υπήρχαν στον πραγματικό κόσμο, δύσκολα, δε, θα τις χρησιμοποιούσα για να περιγράψω στον εαυτό μου και τους γύρω μου αυτό που πίνω. Υπάρχουν, λοιπόν, κάποιες φορές, που δοκιμάζοντας ένα ουίσκι, περνούν από το μυαλό αμέτρητες εικόνες, αναρίθμητες λέξεις και πολλές αναμνήσεις. Η ικανότητα που έχει ένα ουίσκι να σταματά το μυαλό να σκέφτεται και να το τροφοδοτεί με εικόνες είναι ανεκτίμητη. Κάθε φορά, λοιπόν, που αγοράζετε ένα ουίσκι για να το προσφέρετε ως δώρο, σκεφτείτε για λίγο για πού προορίζεται. Σε ποιόν άνθρωπο θα το δώσετε, αν θα το εκτιμήσει όσο εσείς, ή αν μπορεί να το εκτιμήσει ίσως και περισσότερο. Ένα ακριβότερο ουίσκι δεν είναι απαραίτητα και καλύτερο για όλους. Αλλά ένα “διαφορετικό” ουίσκι, όταν συνοδεύεται από μια ωραία ευχή, ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, αποκτά άλλη διάσταση. Παρακάτω ακολουθούν μερικές προτάσεις μας, από που ουίσκι που προέρχονται από διάσημα Σκωτσέζικα και Ιρλανδέζικα αποστακτήρια, εισάγονται από την εταιρεία Β.Σ. Καρούλιας και περιμένουν υπομονετικά στα ράφια από επιλεγμένες κάβες, μεγάλα σούπερ μάρκετ αλλά και γνωστά site όπως το edrinks.gr.
To Premium Scotch Whisky Label 5, είναι ένα αυθεντικό σκωτσέζικο whisky που ξεχωρίζει για την εξαιρετική ποιότητά του. Έχει μια μοναδικά επιτυχημένη πορεία, αφού είναι το 2ο πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο προϊόν τα τελευταία τέσσερα χρόνια παγκοσμίως. Λαμπερό, χρυσό στην όψη, με καπνό και ελαφριά τύρφη στη μύτη και φίνες νότες από φρούτα και ζύμες. Στο στόμα είναι ένα πολύ ευχάριστο και ισορροπημένο blend, με επίγευση: μακριά και απαλή.
Το Paddy είναι ένα μαλακό και γλυκόπιοτο ουίσκι . Αποστάζεται 3 φορές, χρησιμοποιώντας το καλύτερης ποιότητας, κριθάρι και νερό, από την περιοχή του ανατολικού Cork της Ιρλανδίας. Χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι συνδυάζει τα στυλ των τριών διαφορετικών τύπων ουίσκι που παράγονται στην Ιρλανδία: Pot Still, Grain και Malt ουίσκι. Φρέσκο και έντονο αρωματικά, στο Paddy διακρίνεται ένας σύνθετος συνδυασμός από αρώματα ξηρών καρπών, ξύλου και μπαχαρικών ,με νότες από μέλι και βανίλια.
Το Glenrothes παράγεται και εμφιαλώνεται, από το 1879, στο ομώνυμο, ιστορικό αποστακτήριο στην μικρή πόλη Rothes του Speyside. Οι ειδικοί κατατάσσουν το Glenrothes μεταξύ των τριών κορυφαίων Speyside Malts. Για τη δημιουργία του, η φύση, η τέχνη και η παράδοση, «παντρεύονται» σε έναν απαράμιλλο συνδυασμό, προσδίδοντάς του μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Το εξαιρετικής ποιότητας κριθάρι της περιοχής, το κρυστάλλινο νερό του ποταμού Spey, η μυστική, σχεδόν «μαγική», διαδικασία ζύμωσης και απόσταξης αλλά και η αυστηρή επιλογή των καταλληλότερων βαρελιών όπου, κατά κύριο λόγο, έχει προηγουμένως παλαιωθεί Sherry παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη παραγωγή του.
Στην καρδιά, ωστόσο, της δημιουργίας αυτού του σπάνιου αποστάγματος, βρίσκεται το Glenrothes Vintage Concept: η ευλαβική κάθε φορά επιλογή των πιο εκλεκτών, χρονολογημένων single malts που εξασφαλίζουν ένα συλλεκτικό, «limited» προϊόν με σταθερό χαρακτήρα, αλλά και παράλληλα ξεχωριστές νότες προσωπικότητας, για κάθε χρονιά. Η μινιμαλιστική, εντυπωσιακά κομψή συσκευασία του Glenrothes, αναδεικνύει το σπάνιο περιεχόμενό της με εξίσου μοναδικό τρόπο: η φιάλη εμπνέεται από τα μπουκάλια δειγματοληψίας του αποστακτηρίου ενώ η ετικέτα βασίζεται στα δελτάρια που χρησιμοποιούνταν από τον malt master κατά τη διάρκεια των δοκιμών του, εξ’ ου και η αντίστοιχη υπογραφή στο κάτω αριστερό τμήμα. Στην “οικογένεια” ανήκουν The Glenrothes Select Reserve, The Glenrothes Vintage Malt 2001, The Glenrothes Vintage Malt 1995. Κάθε Glenrothes Vintage Malt κυκλοφορεί σε περιορισμένη ποσότητα και αποτελεί ένα σπάνιο απόσταγμα.
Το Glenrothes Select Reserve αποτελεί ένα ξεχωριστό προϊόν, αποτέλεσμα μιας αρμονικής σύνθεσης vintage malts διαφορετικών ετών, διαθέσιμο σε μόνιμη βάση. Το αποστακτήριο του Glenrothes αφιέρωσε δύο χρόνια στη δημιουργία του. Η ετικέτα φέρει τις γευστικές σημειώσεις του Malt Master με χαρακτήρα όπου κυριαρχούν τα ώριμα φρούτα, το κίτρο, η βανίλια και μια νύξη μπαχαρικών. Αρώματα που συμπληρώνονται από τη γεμάτη κριθαρένια γεύση του, βανίλια και μακριά, ελαφρώς πικάντικη, επίγευση.
Το Glenrothes του 2001 εμφιαλώθηκε το 2012. Επιλέχθηκε μία σειρά βαρελιών ώστε να συνδυάζεται ο βανιλάτος χαρακτήρας της δρυός με τον πλούσιο χαρακτήρα του μαυροκέρασου και την τυπική διαρκή επίγευση του Glenrothes με τα στοιχεία αυτά των ήπιων, μαλακών μπαχαρικών. Το εξαίρετο μακρύ τελείωμα και βάθος αναδεικνύει την ικανότητα και αφοσίωση του Master Blender στην τέχνη της ολοκληρωμένης διαχείρισης των βαρελιών του Glenrothes. Μέχρι σήμερα έχει κυκλοφορήσει ένας περιορισμένος αριθμός Glenrothes Vintage Malt. Πρόκειται για ένα μοναδικά χρυσό σε όψη ουίσκι με αρώματα από μαρέγκα λεμόνι, σανταλόξυλο και νότες μαύρων κερασιών.
Το Bruichladdich distillery είναι ένα αποστακτήριο που ανήκει στην ιδιαίτερη ελίτ των πρωτοπόρων του whisky, που ιδρύθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και λειτουργούν έως σήμερα. Ένα από τα σημαντικά του χαρακτηριστικά αποτελεί το γεγονός ότι το whisky που παράγει δεν διατίθεται για την παρασκευή blended, αλλά μόνο για τα δικά του malt, χρησιμοποιώντας ακόμα τον Βικτωριανό εξοπλισμό του.
Τυρφώδες (peated), το PORT CHARLOTTE SCOTTISH BARLEY είναι δημιούργημα του JIM MCEWAN, από επιλεγμένα από τον ίδιο βαρέλια. Το προϊόν αυτό προβάλει την απόλυτη κομψότητα αυτού του αξιόλογου single malt-την ένωση του κλασικού ανθικού στοιχείου και της τύρφης. Αυτό το ουίσκι είναι η απόδειξη της γενικότερης πεποίθησης πως οι πρώτες ύλες παίζουν ουσιαστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Το συγκεκριμένο απόσταγμα, από 100% κριθάρι Σκωτίας, έχοντας ακολουθήσει αργή απόσταξη, ωριμάζει σε αποθήκες στο χωριό του Port Charlotte πριν εμφιαλωθεί χρησιμοποιώντας νερό πηγής από το Islay. Πλούσιο σώμα με εξαιρετική υφή. Με πλούσιο άρωμα που προκαλεί δέος, έντονες νότες ιωδίου, δέρματος και καπνού, που ακολουθούνται από βανίλια, σύκο, και νότες καραμέλας βουτύρου. Η γεύση του Bruichladdich PORT CHARLOTTE SCOTTISH BARLEY προκαλεί έκπληξη: Πλούσια, πολύπλοκη, με στοιχεία γλυκού κριθαριού που ενισχύεται από τις νότες εσπεριδοειδών και ώριμης δρυός.
Αυτό το SINGLE MALT SCOTCH WHISKY δημιουργήθηκε από το Bruichladdich με σκοπό να αναδείξει το ανθικό και εκλεπτυσμένο στυλ του Οίκου. Το μη τυρφώδες (unpeated), έγινε το σήμα κατατεθέν του αποστακτηρίου. Φτιάχνεται από 100% Σκωτσέζικο κριθάρι, με αργή απόσταξη, και παλαίωση για όσο χρειαστεί στο Islay, στις όχθες του Loch Indaal. Απαλό, καθαρό, φρέσκο και ζωντανό απόσταγμα, με το βαρέλι και το σιτάρι σε απόλυτη αρμονία. Ανοιχτό χρυσοκίτρινο σε όψη, σαν τις αχτίδες του ήλιου. Διακρίνεται για το Ιδιαίτερα πλούσιο άρωμά του, με νότες γλυκού κριθαριού, μέντας και φρεσκοκομμένων αγριολούλουδων, αλλά και την εκλεπτυσμένη, δροσιστική και φρουτώδη γεύση του. Το γλυκό βαρέλι και το κριθάρι πλήρως εναρμονισμένα προκαλούν μία γευστική αγαλλίαση. Ένα προϊόν που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλα τα άλλα αποστάγματα που θα συναντήσει κάποιος στο ταξίδι του στη Σκωτία. Απολαμβάνεται καλύτερα με παρέα, εκεί που ο χρόνος σταματά και οι έννοιες σβήνουν.
Αφήσαμε για το τέλος, το Bruichladdich OCTOMORE 07.1 Scottish Barley. Το ουίσκι που δημιουργεί μία προσμονή και έναν ενθουσιασμό. Κάθε εκδοχή/έκδοση είναι ένα ισχυρό δείγμα της τέχνης του master distiller. Κάθε ένα είναι μοναδικό, περιορισμένο, και ποτέ δεν μπορεί να αναπαραχθεί. Το Octomore 07.1, για τη δημιουργία του οποίου χρησιμοποιήθηκε κριθάρι από την ηπειρωτική Σκωτία, παλαίωσε για πέντε χρόνια σε αμερικανική δρυ και εμφιαλώθηκε στους 59,5% αλκοολικούς βαθμούς. Πρόκειται για ένα βαθύ χρυσό ουίσκι με αρώματα από στοιχεία θάλασσας και καραμέλας, με νότες λεμονιού και καπνού. Σιγά-σιγά, ο καπνός τύρφης ανεβαίνει , η βανίλια γίνεται πιο έντονη, καθώς και η μέντα και το αμύγδαλο. Ακολουθεί το ροδάκινο και το αχλάδι, όλα απόλυτα εναρμονισμένα μεταξύ τους. Στο στόμα συναντάμε μια υφή που δεν μοιάζει με καμία άλλη. Η αμερικανική δρυς σε τέλεια αρμονία με τη βανίλια, το μέλι και τα εσπεριδοειδή. Έντονα τα στοιχεία της θάλασσας, του του δέρματος και της κρεμ μπρουλέ.